خواص ناخنک (اکلیل الملک یا یونجه زرد)
کلیات گیاه شناسی
به فارسی و در کتب طب سنتی ناخنک و اکلیل الملک نام برده می شود. گیاهی است از خانواده Leguminosae با نام علمی Trigonella grandiflora Boiss می باشد و معمولا میوه آن را که مورد مصرف پزشکی است، اکلیل الملک می نامند. گیاهی است با اختلافات جزئی شبیه شنبلیله ولی برگها و گلهای آن کمی درشت و میوه آن هلالی شکل برنگ نخودی روشن است که در داخل آن دانه های زرد رنگ و معطری قرار دارد. این دارو در بازار ایران با نام ناخنک عرضه می شود.
ناخنک از نظر طبیعت، به نظر شیخ الرئیس ابو علی سینا، گرم و خشک در مرتبه اول است، ولی Dioscorides، آن را معتدل در حرارت و برودت می داند.
خواص درمانی
- اعتدال دهنده اخلاط و مقوی بدن است و ورم های سفت را نرم می کند.
- ضماد تخم آن با سرکه و روغن گل سرخ، اگر بر سر گذارده شود و یا ریختن آب دم کرده آن بر سر، برای رفع سردرد، سرگیجه، سکته مغزی، لقوه، فراموشی و مالیخولیای سبک مفید است
- اگر ۸ گرم آن با ۲۰ گرم عسل خورده شود، برای فلج و سستی اعضای بدن نیز مفید است.
- خوردن آب دم کرده آن به تنهایی و یا با ادویه مناسب مانند: بابونه، صعتر و شبت، نیز برای امراض فوق مفید است.
- خوردن آب دم کرده آن برای رفع درد معده، کبد، طحال و رحم مفید است.
- قابلیت نفوذپذیری مویرگ ها را کاهش داده و خون را رقیق می گرداند و از تشکیل لخته خون جلوگیری می کند.
- ضد ورم های مفصلی، خلط آور، ضد عفونی کننده مجاری ادرار، ضد تشنج درمان اسهال خونی، ورم روده، ضد آسم و برونشیت است.
- اگر آب دم کرده آن با انجیر و عسل خورده شود، برای ازدياد ترشح شیر و اسپرم نافع و مدر است.
- خوردن ۱۲ گرم عصاره و تخم گیاه با دوشاب، برای ورم آلات داخل شکم و بدون تخم آن برای رفع درد و اگر با زعفران مخلوط شود، برای تسکین ضربان همه اعضا مفید است.
مضرات:
خوردن دم کرده شاخه و برگ آن مدر و قاعده آور است و برای اخراج جنین کمک می کند. مضر بیضه ها می باشد. از این نظر باید با عسل و انجیر و مویز خورده شود. مقدار خوراک آن، از نخ آن تا ۱۰ گرم و از عصاره گیاه تا ۸۰ گرم است. جانشین آن از نظر خواص، بابونه و فدراسیون است
